در این مطلب، تصاویر نمونه هایی از سردرهای قدیمی کاشان را مشاهده می کنید. توجه شما را به فرم کلی سردرها و نقوش به کار رفته در آن ها چلب می کنیم. در کدام یک از قوس استفاده شده است؟ در کدام یک از نقوش هندسی مشابهی که در بسیاری از بناهای این شهر دیده می شود، استفاده شده است؟
مدت تالیف پست: 90دقیقه / مدت مطالعه: 15دقیقه
در پست قبلی به معرفی اجمالی فتوت و آیین آن پرداختیم. چنانکه گفته شد فتوت در پیشهها و صنایع مختلف مصادیق و آیین اختصاصی خود را داشته است. متن پیش رو ار‌ائه‌ی گزینشی از بخش‌های منتخب از فتوتنامه ی معماران است که به معرفی ابعاد مختلفی از این رساله ی ارزشمند میپردازد. هدف این پست آشنایی با دیدگاه های گوناگون فردی، مذهبی، اجتماعی، تکنیکی و اخلاقی ای است که در این مکتوب پرداخته شده است.
مدت تالیف پست: 60دقیقه / مدت خواندن پست: 10دقیقه
"فتوت" از ریشه‌ی "فتی"، واژه‌ای اصالتا عربی است. در فرهنگ‌های لغات که بنگرید، تعاریفی نظیر "جوانمردی، سخا، کرم و بخشندگی" آمده است. اما ماجرای فتوت به همین سادگی نیست. فتوت پیش از آنکه یک خصلت مشخص یا صفت اخلاقی یا عادت رفتاری باشد، بیانگر نوعی سبک زندگی (لایف استایل) است که ناظر بر اعمال فردی و وجوه اجتماعی زندگی افراد است. در طول تاریخ بزرگان زیادی به این آیین درآمده‌اند و اصطلاحا "فتی" یا جوانمرد خوانده شده‌اند. حضرات ابراهیم و یوسف (ع) در متون مذهبی و قرآنی فتی شناخته شده‌اند. حضرت علی (ع) نیز با این لفظ خوانده شده است. عبارت معروف "لافتی الا علی" که از جانب پیامبر نقل شده است نیز بر همین موضوع دلالت دارد.
مدت تالیف پست: 40دقیقه / مدت خواندن پست: 5دقیقه
ساختن یک خانه‌ی روستایی با گذاشتن خشت بر روی خشت و سنگ بر روی سنگ آغاز میشود. تجربه‌ای جمعی که مبتنی بر تجربه است. نه تنها تجربه‌ی شخص سازنده و همراهانش، بلکه تجربه‌ی انسان‌هایی که در سالیان قبل از او با همین خشت و سنگ و بر همین زمین‌ها خانه می‌ساختند. مشاهدات امروزی معماران و معماری‌پژوهان در روستاها موید آن است که تجربه‌ی سازندگان روستایی منتج به شکل‌گیری خانه‌هایی میشود که بدون صرف محاسبات و تکنولوژی پیچیده‌ی روز، در پایدارترین وجه خود بروز میکنند و گاه تا سالیان بعد نیز باقی هستند. ساختمان‌هایی که از معماری غنی روستایی بهره‌مند می‌شوند در برابر نیازهای اقلیمی، تغییرات کارکردی، مناسبات اجتماعی و محلی و... به نیکی پاسخگواند. این مهم نه فقط در ایران، بلکه در کشورهای دیگری که سابقه‌ی یکجانشینی آنها به گذشته‌های دور برمی‌گردد، دیده میشود. معماری روستایی به سبب تجربه و مشاهده‌ی پیوسته‌ی نسل‌های متوالی که در هر روستا زندگی کرده‌اند ظرفیت‌های قابل توجهی برای انعطاف‌پذیری و حل تعارضات پیش روی خود دارد. به نظر شما ساخت‌و‌ساز در روستاها چه تفاوتی با شهر دارد؟ چه ویژگی‌هایی در طراحی خانه‌های روستایی هست که آنها را ماندگارتر میکند؟ و تا چه اندازه پیوند این دو گونه از معماری را موفق می‌دانید؟
آب به عنوان رکن اصلی حیات خاصه در اقلیمهای کویری ایران اهمیت فراوانی داشته و علاوه بر نقش کارکردی، نقشهای نمادین و سمبولیک نیز پذیرفته است. در ایران باستان نظیر نقاط مختلف دنیا حرمت آب همواره مورد توجه بوده است. در این پست به ارائه ی مقاله ای در زمینه کاربردهای این عنصر در معماری سنتی ایران خواهیم پرداخت
برنامه غیرمحرمانه جمعه ۱۸ دی ماه ساعت ۲۱ با مناظره دکتر مهدی حجت عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران و مهندس مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران با موضوع سبک معماری ایرانی اسلامی در معماری معاصر از شبکه ۲ سیما پخش شد.
این مناظره بهانه ای شد تا به درددلی بپردازیم که سالهای سال گریبان گیر معماری ما شده است.
مسجد شیخ لطف الله اصفهان از مشهورترین و زیباترین مساجد کشورمان، چگونه شد که این چنین زیبا و مشهور شد؟
چه چیز به ودیعه در این شاهکار باقی گذاشته شده که این چنین انسان را معطوف به خود میکند.
حقیقت معماری چیست؟ چگونه شده که دریچه های حقیقت جویی ما بسته شده؟
حس لویی کان از مسجد شیخ لطف الله در ادامه مطلب...
پروژه جدیدی که در غرب تهران چندی است خبرساز شده است، بازار ایرانی اسلامی شهر جدید اندیشه است که از آغاز ساخت که با حضور جناب حداد عادل کلنگ خورد تا افتتاح که با حضور شخص رییس جمهور انجام شد، ما را بر آن داشت تا نگاهی به این ساختمان داشته باشیم. ساختمانی که در مایه ی معماری سنتی ایرانی و الگوگیری مستقیم از میدان نقش جهان ساخته شده است تا عرصه وسیعی برای کاربریهای تجاری فراهم آورد. این نوشتار نقدی است کوتاه بر آنچه که بعنوان معماری سنتی درجامعه عرضه میشود و در تلاش است تا تفاوتهای معماری "سنتی" و معماری "ایرانی" امروز را در یابد.
آیا می توان به سادگی از شهر و خانه سرپیچی کرد؟ شهر ها حکم می کنند و خانه ها دستور می دهند . خانه فریاد می شکد بی حیا باش ، شهر امر می کند که از خویشاونداند بگسل . اما حاک بر شهر کیست ؟ و کیست که خانه را اینگونه بنا می کند ؟ شاید برایمان مهم باشد که بدانیم خانه و شهر امروز ما در ایران چه دستور می دهند و در گذشته به پدران ما چه می گفتند .
و مهم تر اینکه چرا سخن معماری و شهرسازی ما تغییر کرده است ؟
در قسمت قبل تا حدودی با پنجره در معماری سنتی ایران آشنا شدیم. همانطور که وعده داده بودیم در این قسمت به طور خلاصه با تحولات دوره ی قاجار (دوران انتقال ) مانند ورود معماری فرنگی و عناصر معماری فرنگی و ویژگی های پنجره شامل انواع٫ تعداد و تناسبات٫ عناصر همجوار و تزیینات آن آشنا میشویم.
معماری سنتی ایران روندی ملایم را تا دوره ی قاجار پیمود. در دوره ی قاجار همزمان با گسترش روابط اروپاییان با ایران زمینه های نفوذ فرهنگ و تمدن آنان در ایران نیز به تدریج آماده شد و معماری را تحت تاثیر قرار داد.
از جمله این تغییر و تحولات در پنجره ها و بازشوها صورت گرفت و پنجره ها در این دوره جنبه ی التقاطی به خود گرفت و با کنار هم گرفتن عناصری از معماری ایرانی و معماری فرنگی ترکیبی نو پدید آمد.
سعی داریم بدانیم... چه بود و چه شد... و اینکه چه خواهد شد را به شما می سپاریم...
در این قسمت شمارا با معماری سنتی ایران در خصوص پنجره آشنا میکنیم و در مطالب و پست های آتی با تحولات و ویژگی های پنجره در دوران قاجار بیشتر آشنا میشویم.
|
آیاتی از سوره مبارکه توبه (آیات 17،18،19) مشرکان را نرسد که مساجد خدا را آباد کنند در حالى که به کفر خویش شهادت میدهند آنانند که اعمالشان به هدر رفته و خود در آتش جاودانند (۱۷)
|
مَا کَانَ لِلْمُشْرِکِینَ أَن یَعْمُرُواْ مَسَاجِدَ الله شَاهِدِینَ عَلَى أَنفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ أُوْلَئِکَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَفِی النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ ﴿۱۷﴾ |
|
مساجد خدا را تنها کسانى آباد مىکنند که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و نماز برپا داشته و زکات داده و جز از خدا نترسیده اند پس امید است که اینان از راه یافتگان باشند (۱۸) |
إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَلَمْ یَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَئِکَ أَن یَکُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ ﴿۱۸﴾ |
|
آیا
سیراب ساختن حاجیان و آباد کردن مسجد الحرام را همانند [کار] کسى
پنداشته اید که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و در راه خدا جهاد میکند
[نه این دو] نزد خدا یکسان نیستند و خدا بیدادگران را هدایت نخواهد کرد (۱۹) |
أَجَعَلْتُمْ
سِقَایَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ کَمَنْ آمَنَ
بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَجَاهَدَ فِی سَبِیلِ اللّهِ لاَ
یَسْتَوُونَ عِندَ اللّهِ وَاللّهُ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿۱۹﴾ |
حمامها امروزه عرصه هایی چند متر مربعی در منازل (به فراخور تجملشان) هستند که اعضای منزل برای حفظ پاکیزگی و نظافت از آن استفاده میکنند. اما این عرصه در گذشته چگونه حل میشد؟ زمانی که امکانات و عادات این اجازه را نمیداد که هر منزل یک حمام جداگانه داشته باشد، شهرنشینان چگونه این نیاز خود را برطرف میکردند؟ در روستاها چطور؟ اساسا تفاوت حمام شهری و حمام روستایی در چه مواردیست. عادات مردم در حمامها چه بود و اصولا حمامها چه نقشی در سبک زندگی افراد داشتند؟
در ادامه، یک نوشتار کوتاه درحد بضاعت نگارنده گردآوری شده که تلاش دارد پیرامون حمامهای سنتی مطالعاتش را به اشتراک بگذارد و پاسخی به برخی سوالات این حوزه ارائه کند.
دریافت مقاله بصورت PDF