معماری ما

تجربه را تجربه کردن خطا ست. رسانه و نشریه الکترونیکی معماری ما
معماری ما

تجربه را تجربه کردن خطاست
وبسایت اصلی رسانه "معماری ما"
رسانه ای برای انتقال تجارب دنیای آموزش معماری تا زندگی معماری
با تجربه ی دانش آموختگان دانشگاه های معماری تهران، شهید بهشتی، هنر و ...
مجله و نشریه معماری ما

همراهی با خبرنامه‌ی معماری ما
آخرین نظرات

معماری ایرانی اسلامی ما (بحث2-قسمت دوم-ویژگیها)

محمدعلی هنردوست | جمعه, ۱۹ ارديبهشت ۱۳۹۳، ۰۱:۴۹ ب.ظ

کلا احساس کردم در بخش اول داریم از بحث دور میشیم
من میگم بیایم و دررابطه با ویژگیها و معیارهای معماری ایرانی بحث کنیم که اونا هستن که این معماری رو با ارزش کردن....
خب...این ویژگیها چیا هستن؟ از کی بوجود اومده تو معماریمون؟ توسط چجور ادمهایی شکل گرفتن؟ همینجوری تا اخر...
کتابی دارن استاد محمدکریم پیرنیا بنام سبک شناسی معماری ایرانی* که توی این کتاب این ویژگیها رو در دل اصول معماری ایرانی تعریف میکنن. این اصول خیلی کلی هستن و البته نمیشه گفت تمام ویژگیهارو دربرمیگیرن ولی برای شروع بحث خیلی کمک میکنن.
اصول معماری ایرانی:
1-مردم واری:

مردم واری یا مردم داری از نظر استاد محترم همون طراحی براساس مقیاسهای انسانی و نیاز های انسانیست.
 معماری رو تا اندازه ای باید انجام داد که لازم باشد
ر معماری ها نیفرت رعایت میشه ولی بخش های مهمی از معماری هست که تو نویفرت نیست و این معماره که مختاره اون جور که میخواد فضا رو تعریف کنه... برای انسان . و مشخصا معماری ای که به انسان و تناسباتش فک نکرده باشه - مردم وار نباشه- در گمراهی به سر میبره. ولی  یه بحث مهمی که شاید در این مورد وجود داشته باشه سر مصداق مردم واریه که قطعا خیلیا به دنبالشن...!

2-پرهیز از بیهودگی
3-نیارش
4-خودبسندگی
5-درون گرایی
که هرکدوم جای بحث بسیار داره که دررابطشون صحبت خواهیم کرد.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

*سبک شناسی معماری ایرانی/تالیف شادروان دکتر محمدکریم پیرنیا/تدوین دکتر غلامحسین معماریان/نشر سروش دانش

* معماری و اندیشه اسلامی      دریافت حجم: 4.05 مگابایت


  • محمدعلی هنردوست

نظرات (۱۶)

  • علیرضا هوشمندی
  • در همین زمینه البته در مورد بیشتر قسمت اسلامیش تحقیق در درس اندیشه اسلامی 1 دانشگاه صورت گرفت که جالبه یه نگاهی بهش بندازید .

    لینک این پی دی اف رو براتون در زیر همین بحث 2 گذاشتم ، میتونید دانلودش کنید .

    پاسخ:
    میخونمش
  • محمّدعلی هنردوست
  • میخواهیم هر ویژگی را یکی یکی بررسی کنیم و در آخر کار تمام ویژگیها رو باهم در یک نگاه بهش بپردازیم
    1- مردم واری
    مردم واری یا مردم داری از نظر استاد محترم همون طراحی براساس مقیاسهای انسانی و نیاز های انسانیست.
    خب حالا بیایم این موضوع رو بشکافیم، معماری ای که انجام میشه همیشه رابطه تنگاتنگی با مقیاسهای انسانی داره چراکه یکی از کتابهای مرجع معماری، نویفرت هست. که تمام اینگونه اطلاعات درش گنجیده شده. اما آیا تمام معماریها با اینکه به این قوانین وفادارن، مردم وارند؟ قطعا خیر.اونچه که بنظر من میشه از دل مفهوم بیرون کشید،توجه مداوم به موجودیت انسان درجای جای بنای معماریست و علاوه بر اون موضوع "حد نیاز" هم مهمه، که مرتبط میشه با بحث اسراف.
    پس در نتیجه معماری رو تا اندازه ای باید انجام داد که لازم باشد و درعین حال کافی. پس جامع و کامل بودن یکی دیگر از خصوصیتهای بدست آمده شد.
    این گونه معماری رو در برخی معماران معاصر غربی هم میتوان مشاهده کرد.
    نورمن فاستر تا حدی معماریش دارای این ویژگیست و در نقطه مقابل در معماری زاحا حدید.
    ولی این به این معنی نیست که ما حداقل ها را طوری بکار ببندیم که در ایجاد فضاها ضعیف عمل کنیم.چنانکه در ایجاد حس در معماریمان نیاز به فضای زیادی باشد این به معنای اسراف نخواهد بود.

    این جمله ای که گفتی به نظرم بهترین و خلاصه ترین کلام برای این موضوعه !

     معماری رو تا اندازه ای باید انجام داد که لازم باشد

    اما برای نظر در این زمینه باید یک روز دیگه به مطالعاتم بیفزایم تا نظرم رو بتونم بدم . پس لطفا 1 روز صبر ...

     

  • محمّدعلی هنردوست
  • چیزیکه بنظرم کم بهش توجه کردیم در رابطه با مردم واری موضوع طراحی بر اساس تناسبات انسانیه که بنظرم جا داره اونرو مورد توجه قرار بدیم.

     در معماری ها نیفرت رعایت میشه ولی بخش های مهمی از معماری هست که تو نویفرت نیست و این معماره که مختاره اون جور که میخواد فضا رو تعریف کنه... برای انسان . و مشخصا معماری ای که به انسان و تناسباتش فک نکرده باشه - مردم وار نباشه- در گمراهی به سر میبره. ولی  یه بحث مهمی که شاید در این مورد وجود داشته باشه سر مصداق مردم واریه که قطعا خیلیا به دنبالشن...!
  • محمّدعلی هنردوست
  • خیلی بیشتر از یک روز وقت دادیما....
  • محمّدعلی هنردوست
  • ٢-پرهیز از بیهودگی:
    در معماری ایران تلاش میشده کار بیهوده در ساختمان سازی نکنند و از اسراف پرهیز می کردند.این اصل هم پیش از اسلام و هم پس از آن مراعات میشده است.در قرآن کریم آمده "مومنان ،آنانکه از بیهودگی روی گردانند"
    اگر در کشورهای دیگر هنرهای وابسته به معماری مانند نگارگری (نقاشی) و سنگتراشی ؛پیرایه(آذین) بشمار می آمده،در کشور ما هرگز چنین نبوده است.
    این چند خط بالا حرفهای استاد پیرنیا در رابطه با پرهیز از بیهودگیست که در ادامه متن کتاب شروع میکنن تک تک پیرایه های معماری ایران رو توجیه میکنن که چرا وجود دارند و کلا هیچکدومشون فقط برای زیبایی نیستن. خیلی حرفه اما شده دیگه...خیلی هم سخته واقعا...چون ما همیشه در روند طراحیمون این اشکال بهمون وارده که هر فاز طراحی رو مستقل میبینیم...در حالیکه در اینجا برداشت میشه کل فرایند طراحی بشکلیه که حتی فرمهای زیبنده طرح هم از همون ابتدا بهش فکر شده طوری که عملکردی هم هستن...جلل خالق
  • محمّدعلی هنردوست
  • این پرهیز از بیهودگی یکی از بزرگترین معضل های دانشجویان هم هست...طبق توضیحات بالا ،ما باید ما روند طراحی ای آشنا بشیم که تزیین کردن نما و ...ساختمونمون مرحله ی جدایی از بقیه فرآیندمون نباشه...
    درسته کار سختیه ولی نمیشه هی بگیم کار سختیه و ازش فرار کنیم ،حداقلش اینه که بخوایم یه همچین کاری بکنیم و تلاشمونو بکنیم که تو این دوران دانشجویی سعی و خطاهامونو انجام بدیم پس فردا حرف واسه گفتن داشته باشیم.
    ...
    در همین زمینه پروژه های عظیمی در کشور های غربی و یا حتی در جوار خودمان دبی دیده میشه که فقط هدف اونها نمایش یک معنی ، یک شعار ، و یا یک خود نمایی ایست .
    گاهی نیز هدف بیان این است که می شود چنین کاری انجام داد !
    درست است که هر کدام از این افراد نسبت به هدفی که خود داشته اند موفق بوده اند اما باید دید که آیا این اهداف نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند یا خیر .
    برای مثال همین اسراف . اگر بتوان یک مفهوم ، یک حس و یا یک کاربری درست را با یک فرم ساده و درست خلق نمود ، پس چه لزومی وجود دارد که فقط برای جدید بودن و تازه بودن یک فرم دست به ایده هایی زد که برای اجرایشان هم باید در وقت اسراف نمود و هم در هزینه !

    اسراف فقط این نیست . در نحوه ی اجرای بنا نیز همین طور است . اگر در گذشته چندین متر خاک برداری میشده ، از همون خاک برای دیوار ها و خشت ها استفاده میشده . نه مانند امروزه که بعد از ساخت یک بنا ، چندین کامیون نخاله ی ساختمانی باقی می ماند و وبال یک ملت می شود .
    حتی در این مسائل ریز نیز میتوان به این گونه موضوعات فکر نمود . ما به این موضوعات می گوییم اسراف نکردن و جامعه ی غرب به آن می گویند سود آوری و بازده !
    شاید جالب باشد بدانیم می توان تعداد تک تک پیچ ها و مهره های یک ساختمان ، از سازه گرفته تا پیچ های کولر و ... را قبل از اجرا بدست آورد . این یعنی هیچ گونه فله ای کار کردن دیگر در میان نخواهد بود . هم اکنون در ساخت یک بنا مشاهده می کنید که تعدادی آجر از کامیون تخلیه می شود و تعدادی می شکند و تعدادی نیز دور ریخته میشود . اما اگر تعداد دقیق آنها مشخص باشد ، نمیتوان هزینه ای که صرف خرید بیشتر می شود را ذخیره نمود ؟ این یک مثال اجرایی در مورد همین اسراف و یا سوداوری و بازده است .

    اما اوج بحث در این مورد به نظرم برمیگرده به زیبایی معماری گذشته و اینکخ این زینت ، فقط جنبه ی زیبایی داشته و اسراف بحساب می آمده یا خیر . ویا بیهوده




  • محمّدعلی هنردوست
  • بحث فراتر از اسراف نکردنه....
    موضوع اصلی همون تزییناتست ک باید بفهمیم قضیه چیه که تو معماری گذشته ایران انقدر عملکردی طراحی میشده!
    گفتم که استاد پیرنیا تعدادی ازین تزیینات رو با استدلال به داشتن عملکرد هم نسبت میدن و جا داره اونارو اینجا هم بنویسیم....واقعا خوب توجیه شدن این تزیینات ولی یه جور سهل ممتنع میمونن...راحت بنظر میاد ولی نمیتونی اونکارو دوباره تکرار کنی....
    ینی ادعایی که معماری ایرانی داره همینه...که تزیینات جزء جدایی از خود بنا نیست ...در حقیقت همون جمله همیشگی که"هر جاشو حذف کنی ی چی کم داره" لازم و ملزومن همشون....
    یک چنتا از این استدلال ها رو وقت کردی لطفا بیان کن .
    پاسخ:
    در اسرع وقت چشم
  • محمّدعلی هنردوست
  • اگر در کشورهای دیگر، هنرهای وابسته به معماری مانندنگارگری (نقاشی) و سنگتراشی، پیرایه (آذین) بشمار می‌آمده، در کشور ایران هرگز اینگونه نبوده‌است. گره سازیبا گچ و کاشی و خشت و آجر و به گفته نخود معماران، آمودو اندود، بیشتر بخشی از کار بنیادی ساختمان است. اگر نیاز باشد در زیر پوشش آسمانه(سقف) پنام(عایق)ی در برابر گرما و سرما ساخته شود یا افراز بنا که ناگزیر پر و پیمان است و نمی‌تواند به دلخواه معمار کوتاهتر شود، تنها با افزودن کاربندی می‌توان آنرا کوتاهتر و باندام و مردم‌وار کرد. اگر ارسی و روزن با چوب یا گچ و شیشه‌های خرد و رنگین گره سازی می‌شود برای این است که در پیش آفتاب تند و گاهی سوزان، پناهی باشد تا چشم را نیازارد و اگرگنبدی از تیزه (معماری ایرانی) تا پاکار با کاشی پوشیده می‌شود تنها برای زیبایی نیست. وانگهی باید واژه زیبا به معنای زیبنده بودن و تناسب داشتن است و نه قشنگی و جمال.[۳]
    این قسمت از کتاب آقای پیرنیا رو اگه تونستی صفحه و مرجع بدی ممنون میشم .
    اگر هم نسخه ی پی دی اف یا عکس این چند صفحه رو داری ، بذاری ممنون میشم .
    خیلی برام مهمه که بفهمم چجوری این شاهکار های زیبایی ، صرف زیبایی نیستند !
  • محمّدعلی هنردوست

  • کتاب سبک شناسی معماری ایرانی تالیف دکتر محمدکریم پیرنیا تدوین غلامحسین معماریان
    صفحه٢٨و٢٩کتاب
    سلام من مطالب بالا رو خوندم و به نظرم چند نکته اومد اونم اینکه اتفاقا در غرب از همه موارد و پرت های ساختمان استفاده می کند و حتما درباره صنعت بازیافت غرب می دونید و انفاقا در کشور ما داره اسراف می شه. شاید در گذشته در ایران این اسراف صورت نمی گرفته ولی الان به این صورت نیست و هر چه جلوتر می ریم وضع بدتر می شه. ولی غرب در گذشته شاید به این موارد توجه نمی شده ولی الان از همه مصالح ساختمانی استفاده شده  به بهترین  نحوه بهره می گیرن. و این به مدد تکنولوژی و تفکری است که پشت این مسئله است.
  • علیرضا هوشمندی
  • دقیقا همین طوری است که شما می فرمایید . قطعا کسی جز خودمان مسئول تصحیح این عادت بد نیستیم

    نظرات خود را در زیر بنویسید

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی