ام القری

 

تصویر: تهران از دیدگاه معماری قدرت (برج میلاد) – عکس از حسنی عجمی

۱- حاشیه

شاید غیر قابل باور باشد که تا کم‌تر از صد سال پیش، سیستم اداری حکومت مرکزی ایران به دو منشی و یک کیف دستی خلاصه می‌شده   و امروزه، آسمان‌خراش‌های زیادی برای این کاربری ساخته می‌شود. تغییرات کالبدی، بازتاب‌دهنده‌ی تحولات رویکردی است. اما سوای این تغییرات سریع و سرسام‌آور که نمودی از تکامل سیاسی است، تهران جهان‌بینی‌های متفاوتی را تجربه کرده و پایتخت سه حکومت مختلف با آرمان‌های مختلف بوده است. تهران معاصر، قطب توجه قدرت‌ مرکزی است و رسالت معماری آن بزرگ‌تر از شهر تهران و به اندازه‌ی آرمان‌های قدرت مرکزی است. معماری ذاتا سیاسی نیست، اما ابزار سیاست می‌شود. برای درک بهتر رابطه‌ی معماری و قدرت –به عام‌ترین معنا- باید به گویاترین تجربه‌های تاریخی معاصر توجه نمود.

مدت تالیف پست: 300 دقیقه / مدت مطالعه: 15 دقیقه

نقش شهر در رویدادهای گذشته و امروز

- روزگاری یکی از مردان مهم و اثرگذار در عرصۀ سیاسی کشور، در نقطه­ ای از پایتخت به دار کشیده می­شود. محل دار زدنِ شیخ فضل لله نوری در حاشیۀ جنوب غربی میدان توپخانه (امام خمینی فعلی) است.

- روزگاری تکیۀ دولت میعادگاه شهروندان بسیاری در اوقات مشخصی از سال بوده است.

- روزگاری خیابان لاله ­زار محل تجمع شهروندان زیادی بود که میخواستند اوقات آخر شب را به خوشی و سرخوشی بگذرانند.

- روزگاری میدان شهیاد (آزادی فعلی) محل تجمع هزاران معترضی بود که خواهان تغییر وضع کشورشان بودند.

- روزگاری پل پارک­ وِی محل توزیع آذوقه بین شهروندان، در شرایط بحرانی جامعه بوده است.

در گذشتۀ بسیار نزدیک، در گوشه و کنار شهر اتفاقاتی مهم رخ می­داد. حاضرانِ عصر می­دانستند رخدادی یگانه و موثر در تاریخ را در شهر به نظاره نشسته­ اند. شهر و محیط­ های شهری آبستن رخدادهای متنوع اجتماعی بودند. مردم در شهر همدیگر را می­دیدند، خاطره می­ساختند، سوگواری می­کردند، جشن می­گرفتند و... . تمام این اتفاق­ ها با تمام ابعادی که دارند در بستر شهر به وقوع می­پیوستند.

امروزه با گسترش توانمندی بشر در شکل دهی جهان مجازی، بخش عمدۀ اتفاقات و رویدادهای معاصر در این فضا به وقوع می­پیوندند. تجمعات عظیم مردمی، تظاهرات سیاسی، گفتگوهای علمی، تفریحات جمعی و... دیگر نیازمند فضاهای ملموس و فیزیکی نیستند. حتی عزاداری، جشن و سرور، بازدید از یک آرت ­گالری، کتاب خواندن، تماشای فیلم و بسیاری کارهای خاطره انگیز دیگر نیز در "فضای مجازی" روی می­دهند. و همۀ این­ها یعنی آنکه خاطرات مردم از شهر به فضایی نامتعیّن و ناملموس نقل مکان می­کند.

مدت تالیف پست: 120 دقیقه/ مدت خواندن پست: 6 دقیقه

نقش تخصص در مدیریت شهری

شوراهای شهر و روستا نهادهایی هستند که به قصد کمک و نظارت بر کار شهردارها شکل گرفته‌اند. مسائلی نظیر بهداشت شهر، ایمنی، حمل و نقل، سرانه‌های استاندارد، طرح‌های بزرگ شهری، سینماها و مراکز فرهنگی، زیبایی شناسی شهر و... از جمله حوزه‌ی نفوذ شوراهای شهر و روستا شناخته می‌شوند. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که در چنین مجموعه‌ای که مکلف به بررسی موارد گوناگون و متلون است، چه نوع تخصص‌ها و گرایش‌های علمی کارآمدتر هستند. به عبارت دیگر هر شخص باید چه رشته‌ای خوانده باشد، چه تجاربی داشته باشد و از چه مهارت‌هایی برخوردار باشد تا از عهده‌ی این مسئولیت خطیر بربیاید. آیا حضور هنرمندان و ورزشکاران‌ که در ماه‌های اخیر حاشیه‌ساز بوده اند به طور کلی غیرمتعارف است؟ آیا حضور شهرسازان و معماران در این جمع ضروری است؟ آیا لازم است از هر قشر و پیشه‌ای (نظیر آتش‌نشانان، پزشکان و...) یک نماینده در شورای شهر حضور داشته باشد؟ این نوشتار قصد دارد از دیدگاهی دیگر این سوالات را پاسخ دهد. 

مدت تالیف پست: 40 دقیقه / مدت خواندن پست: 5 دقیقه

 

اضمحلال مکه

سال پیش، دو فاجعه در مکه رخ داد و به صدر اخبار رسید: اول٫ سقوط یک جرثقیل غول پیکر و حادثه منی که به کشته شدن بیش از هزار زائر ختم شد. حوادثی که هر از چند سال یک بار جان صدها زائر را گرفته و انتقاد بر سیاست های حاکم را به اوج می رساند که به ذکر برخی از آن ها می پردازم:

دکترحجت : همه ناراضی اند!

برنامه غیرمحرمانه جمعه ۱۸ دی ماه ساعت ۲۱ با مناظره دکتر مهدی حجت عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران و مهندس مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران با موضوع سبک معماری ایرانی اسلامی در معماری معاصر از شبکه ۲ سیما پخش شد.

این مناظره بهانه ای شد تا به درددلی بپردازیم که سالهای سال گریبان گیر معماری ما شده است.

شهر ما،شخصیت جامعه ماست

ما امــروز امشب فردا فردا شب پسفردا و .....همش هرجا بریم تو شهریم ! توشهر راه میریم ، رانندگی میکنیم، خرید میکنیم ، تفریح میکنیم ، ورزش میکنیم، درس میخونیم و و و و از همه مهم تر "نفس میکشیم" این زیستن ما در شهر ،شهر را تعریف میکند به یک موجود زنده موجود زنده ای که خیلی خیلی فراتر از یک کالبد شهریه.

در این پست اشاره ای به ابعاد و چندوچون یک شهر خواهیم داشت تا در قدم اول بشناسیم که یک شهر دارای چه ابعادیست.

معماری ما چگونه پدید آمد ؟ ( دکتر عیسی حجت )

آیا می توان به سادگی از شهر و خانه سرپیچی کرد؟ شهر ها حکم می کنند و خانه ها دستور می دهند . خانه فریاد می شکد بی حیا باش ، شهر امر می کند که از خویشاونداند بگسل . اما حاک بر شهر کیست ؟ و کیست که خانه را اینگونه بنا می کند ؟ شاید برایمان مهم باشد که بدانیم خانه و شهر امروز ما در ایران چه دستور می دهند و در گذشته به پدران ما چه می گفتند .

و مهم تر اینکه چرا سخن معماری و شهرسازی ما تغییر کرده است ؟

تصور دنیای بی تبلیغات ما ؟

شاید در نگاه اول ، نصب یک تبلیغ ، اگهی یا هر چیز دیگر بر در و دیوار یک شهر امری غیر مهم باشد اما هنگامی که این موضوع تبدیل به یک تجارت و یک صنعت می شود موضوع کاملا تغیر پیدا می کند . در اینجا این دیگر ما نیستیم که تصمیم می گیریم در شهرمان چه ببینیم و چگونه زندگی کنیم . حمله ی متوالی بسیاری از تبلیغات ناخواسته ی بصری از دیوار های شهرمان ذهن بزرگ ما را پر از هشدار های تبلیغاتی می کنند و ما چاره ای برای ندیدن آنها نداریم . 

بورانو جزیره رنگها

طرح 1 شهرسازی ( پرستو رحیمی زاده)