نصیحتهای پدربزرگ - قسمت دوم
در نوشته های پیشین به بررسی چند نمونه از تجاربی پرداختیم که احتمالا دانشجویان معماری را در طول تحصیل، درگیر خود میکند و در ترمهای پایانی هم به نتایجی در مورد این مسائل میرسند. فایده خواندن این تجربیات، کمک هرچند اندک به پیمایش صحیحتر مسیری است که میتواند دلنشینیهای فراوانی داشته باشد. در ادامه این پست نمونه های بیشتری از تجارب این چنینی را با هم مرور خواهیم کرد.
فعالیتهای هنری کنار درس
جمله ای که ترم اول برای ما تکراری شده بود: «آشنایی و ارتباط با سایر هنرها و دانشجویان سایر هنرها، میتواند ارزش زیادی برایتان داشته باشد.» اهمیت این جمله به مرور زمان بر من روشن تر شد. به طور صریح میتوان گفت، یک منطق سیال یکسان در بین هنرهای مختلف وجود دارد که میزان آشنایی شما با آنها هرچقدر بیشتر باشد، میتوانید روحیه هنری خود را بیشتر در کارهایتان جاری سازید. چنانکه خودتان نیز میدانید مهندسی و هنر اجزای لاینفک معماری هستند. جنبه های مهندسی را به مرور کسب خواهید کرد. جنبه هنری تا حد زیادی منوط به رویکردهای هنری شما در زندگیتان خواهد بود.
کارهای متفرقه دانشجویی
اول از همه تکلیفتان را روشن کنید! در پست قبلی هم اشاره کردم که سخن گفتن از مسائلی که با پول درگیری دارد، دشوار است. اما شما در نگاه نخست انتخابی پیش رویتان دارید که در یک طیف قرار دارد. یک سر این طیف این است که در دوره دانشجویی برای کسب درآمد (به هردلیلی) به کار اقدام کنید و هر کاری که انجام میدهید جنبه مادی آن برایتان مهم شود. دیگری اینکه تجارب حاصل از کارها برایتان مهمتر از درآمدزایی باشد که در این صورت خیلی فاکتور پول برایتان مهم نخواهد بود. انتخاب شما در هر نقطه از این طیف که قرار دارد برعهده خود شماست. اما فراموش نکنید که کارهای شما در دانشگاه باعث نشود ذهنیتی که از شما برجای میماند به سر اول طیف نزدیک باشد. در یک کلام درآمد غالبا اندکی که از کارهای دانشگاهی کسب میکنید، ارزشش را ندارد که چنین چهره ای از شما برجای بگذارد. مضنه جلوی چشمتان را نگیرد. بنظرم میتوانید حدس بزنید که نظر شخصی خود من به سر دوم طیف نزدیکتر است. یعنی در دوره دانشجویی خود، کارهای ارزان و بعضا رایگان را برای کسب تجربه مناسب انجام میدهم. فارغ از این نگرش، فعلا در جایگاه مناسبتری برای کسب تجربه هستید تا کسب درآمد.
اینکه چه کارهایی میتوانید انجام دهید بسته است به تواناییهای شما و دانشگاه شما. آموزش نرم افزار به سایر دانشجویان (چه ترم پایینیها و چه ترم بالاییها) به نظرم متداولترین راه برای انجام کار است. مشارکت در نشریه دانشجویی هم تجربه خوبی دارد (به سر دوم طیف نزدیکتر است). برگزاری جشن به مناسبتهای مختلف، ساماندهی بازدیدهای جمعی، دعوت از اساتید مطرح سایر دانشگاهها برای ایراد سخنرانی و ... نیز میتوانند نیاز شما به فعال بودن را ارضا کنند.
دریافتن موقعیتها و امکانات
این مورد را در دو بخش نگاه میکنیم.
خوب است که تعداد زیادی از پرسنل دانشگاه شما را بشناسند. نه الزاما به اسم. همین که به نیکی و روحیه مناسب شناخته شوید کافیست. این گستردگی روابط میتواند حس خوبی به خودتان ببخشد و فرصتی هم برای جذب انرژی مثبت و دادن انرژی مثبت به اطرافیانتان داشته باشید. علت دیگر آنست که اگر در آینده بخواهید فعالیت های خاص خود را داشته باشید، خواه ناخواه درگیر بروکراسی اداری میشوید. علاوه بر اینکه سرشناس بودنتان میتواند این مراحل را تسریع کند، درصورتیکه راههای معمول بروکراسی به نتیجه نرسد ممکن است بتوانید قدری از اعتبارتان خرج کرده و از راههای موازی اداری وارد شوید.
بخش دوم این صحبت، خارج از دانشگاه است. نکته مهم آنکه مشارکت حداکثری شما در گروههای مختلف (همایشها، مسابقات، هیئات و ...) به گسترش روابط شما کمک میکند. این گستردگی روابط به مرور دید شما را وسیعتر میکند، تجارب بیشتری به شما عرضه میکند و قطعا یک جایی به دردتان میخورد.
نیازسنجی کردن
یک کارآفرین موفق در عرصه اغذیه چندی پیش درمورد شروع کارش صحبت میکرد. وی گفت برای شروع یک کار جدید، ایده ایجاد یک کیترینگ یا رستوران شکل گرفت. اما نمونه های رقیب هم از لحاظ اعتبار هم کیفیت بسیار پیشتر از ما بودند. بنابر این نیاز به یک کار جدید داشتیم. یک مکان برای شروع در منطقه اداری تهران درنظر گرفتیم و شروع به تولید و فروش انواع و اقسام وعده های صبحانه کردیم و اکنون در این زمینه پیشتاز هستیم. این نمونه خوبی از یک نیاز سنجی مناسب است برای ایجاد یک تفاوت، و نه تداوم رقابتهای معمول بازار.
فکر میکنم مفهوم مورد نظر با این مثال تا حدی روشن شد. منتهی شما الان که دانشجو هستید، نیاز بازار سه یا چهار سال آتی را ببینید و برای آن برنامه ریزی کنید. این نیازها قطعا بسیار متفاوت و گسترده هستند. برحسب روحیه و اولویتهای خود، میتوانید از میانشان انتخاب کنید. دو تا نکته مهم که یکی در پست قبلی هم اشاره شد: نیاز بازار را باید بلد باشید! پس بعنوان رویکردتان آنرا انتخاب نکنید. و اینکه با انتخاب یک رویکرد خاص از سایر جنبه ها غافل نشوید.
اهمیت سفر
این مورد نه فقط به دوره دانشجوییتان و حتی به دانشجویان معماری محدود نمیشود. مزیتهای سفر کردن بسیارند، ازجمله مزیتهای معمارانه عبارتند از: دیدن بناهای متنوع و بدیع، شناختن همدوره ایها و اتحاد بیشتر، تقویت روحیه مشارکت جمعی، بالا بردن آستانه تحمل، تقویت مهارتهای کروکی و عکاسی، شناخت بهتر تاریخ و گستردگی فرهنگی، درک بیشتر رابطه بین فرهنگ و سنت و هنر و مذهب انسانها در سرزمینهای مختلف، شناخت جامعتر روابط بین انسانی و ...
اهمیت پیوستگی به فضا آکادمیک
شخصا فکر میکنم انگیزه، پشتکار و دغدغه هایی که در هر انسانی هست و دست بازارکار به آنها نخورده، در صورتی پایدار میمانند که ارتباط با فضای دانشگاه و انسانهای دانشگاهی را حفظ کند. در غیر اینصورت پس از فارغ التحصیلی دیری نمیگذرد که احتمالا (و نه همیشه) در رویکرد خاص بازار ذوب میشوید و مجال ابراز نظر خود را کمتر پیدا میکنید. پس حتی در زمانی که فارغ التحصیل شده اید، خوب است که بتوانید ارتباطتان را با دانشگاه و دانشجویان حفظ کنید. این ارتباط هم به نفع شما خواهد بود، هم دوستان دانشجوی شما.
از شما بابت توجه به نکاتی که در این پست ذکر شد قدردانم. هدف بازگو کردن هر آنچیزی است که بتواند ولو ذره ای به دانشجویان این رشته کمک کند. در فرصتی نزدیک تعدادی دیگر از این تجارب را با هم مرور خواهیم کرد.
