بنگریم پیمانه را - قسمت دوم

در قسمت نخست پست "بنگریم پیمانه را" به بررسی چند شات از بازیهای رایانه ای پرداختیم. هدف این پستها آنست که بازیهای رایانه ای را از منظر فضایی که بازی در آن جریان دارد بررسی کند. عناصر طبیعی، معماری فضا، نور، رنگ و... در راستای موضوع، زمان و مکان بازی به کار گرفته میشوند. تلاش بر آن است که با مشاهده و بررسی مختصر تصاویر بازیهای مختلف به این موضوع بپردازیم و با نمونه هایی از آن آشنا شویم. در این میان نام بازی و سال ساخت آن مورد توجه نیست و صرفا فضاهایی که در بازیهای رایانه ای دیده میشوند مدنظر است.

این تصویر فاصله زیادی با یک فضاسازی خارق العاده ندارد. نقطه ای نامعلوم، گویا در کشور آمریکا. صدای گریه کودکانی که خانه ی خرابشان بر سرشان آوار شده از تصویر به گوش میرسد! زندگی عادی و روزمره به طرز سنگدلانه ای تخریب شده است. این منظره در هرکجای دنیا متاثر کننده است. آسفالت منفجر شده ی کف خیابان، زباله های انباشته شده، ساختمانهای موقت برپاشده با ورق موجدار، آن هم در فضایی محافظت شده (با دوربین و پروژکتور) که شاید پیش از وقوع جنگ کاملا منظم و تمیز بوده است. درکنار دوربین مداربسته و چراغهای روشنایی عظیم، وجود پرچم بر بالای ساختمان، سیمهای خاردار و ایستگاه نگهبانی با دربهای سرتاسری در جلوی ساختمانها، احتمال امنیتی بودن این منطقه را به حداکثر میرساند. ساختمانی نئوکلاسیک در سمت راست تصویر که نیمه ویران است، قدمت تاریخی بافت را نشان میدهد. درختهای نخل در طول این تصویر بصورت آشکار یا مبهم وجود دارند و البته رشد این گونه گیاهی در خاک آمریکا هم دور از واقعیت نیست. اثر گلوله، انفجار و ویرانی در کل نمای شهر دیده میشود. در دور دست برجهای بلندمرتبه ی احتمالا متروکه ای میبینیم که تا چند روز پیش شکوه و عظمتی داشتند و بر سر شهر سایه می انداختند. و در میانه دیواری مرتفع که ناحیه امنیتی را از بخش عادی شهر جدا ساخته است. نقطه عطف این شات اما عنصری بسیار کوچک است که در گوشه تصویر جا خوش کرده و بهتر از هرچیز سادگی زندگی روزمره را نشان میدهد. و آن هم صندلی پلاستیکی سفیدی است که به سادگی نردبانی در میانه ی تصویر جلب توجه میکند. امثال این صندلی احتمالا در خانه های همه ی ما یافت میشود! رنگ مایوسانه ی نور غروب که از لابلای دودهای متراکم شهر سوخته خودنمایی میکنند نیز نیازی به توصیف ندارد.

این تصویر از حیث ظرف مکانی قصه ی بازی متفاوت است. بازی در نقطه ای باستانی احتمالا واقع در مصر رقم خورده است. دردناکتر از هرچیز انبوه مجسمه ها و تکه های ساختمان ویران شده ایست که بعد از چند هزار سال، انسانها در حفاظتش ناتوان بوده اند. درختان نخل بر پیکره ی خاکی صحرا به چشم میخورند. گوشه ای از اهرام در حاشیه تصویر دیده میشود و در پس زمینه نیز هرم عظیمی که احتمالا روح فرمانروا از درون آن شاهد نابودی آثار تمدن محبوب خویش است. کوزه ای سالم در میانه ی تصویر، کنار انبوه ویرانی ها و پارچه ای آویخته بر جداره ی سمت راست تصویر از جزییات سازنده ی این شات هستند. کم هدف ترین عنصر در این میان بنظر کوزه ای است که در جلوی تصویر و سمت چپ قرار گرفته و نمیدانیم به چه هدفی در وسط این بیابان، گیاهی را به جای زمین در درون این کوزه کاشته اند.